Hydroxytyrosol: de krachtigste antioxidant uit olijfolie

Hydroxytyrosol is een natuurlijke stof die van nature voorkomt in de olijfboom. Vooral in de bladeren, vruchten, afvalwater ,pulp en daarom ook uiteindelijk in extra vergine olijfolie. Deze bioactieve stof behoort tot de groep polyfenolen en staat bekend om zijn uitzonderlijk sterke antioxiderende werking.

Dankzij die eigenschap speelt hydroxytyrosol een belangrijke rol in het beschermen van lichaamscellen tegen schade door vrije radicalen. Het wordt daarom steeds vaker genoemd als een van de belangrijkste gezondheidsbevorderende bestanddelen van olijfolie.

Wat is hydroxytyrosol?

Hydroxytyrosol (afgekort HT) is een zogeheten fenolische alcohol, die zowel in vrije vorm als gebonden aan andere stoffen voorkomt. De stof komt voor in olijfolie, maar ook in tafelolijven en olijfbladeren. In veel mindere mate vind je het ook terug in wijn en druiven.

HT is amfipathisch, wat betekent dat het zich goed gedraagt in zowel water als vetten. Hierdoor kan het in het lichaam op verschillende plekken actief zijn. Van het bloed en de organen tot de hersenen.

Erkend door de wetenschap

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en de Food Drugs Authority (FDA) erkennen hydroxytyrosol als veilig en effectief. Overeenkomstig Uitvoeringsbesluit (EU) 2017/2373 van de Commissie is hydroxytyrosol, verkregen door chemische synthese, goedgekeurd als nieuw voedingsmiddel.

EFSA

Conform Uitvoeringsbesluit (EU) 2017/2373 van de Commissie is hydroxytyrosol, afkomstig van chemische synthese, toegelaten als nieuw voedingsmiddel. Daarnaast heeft de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) een wetenschappelijk advies uitgebracht over de veiligheid van hydroxytyrosol als nieuw voedingsmiddel. In het advies staat dat de verwachte dagelijkse inname van hydroxytyrosol uit deze toepassingen vergelijkbaar of zelfs lager is dan de blootstelling door de consumptie van olijfolie en olijven. Het panel concludeerde daarom dat hydroxytyrosol veilig is onder de gespecificeerde toepassingen en gebruiksconcentraties. In 2017 werd de stof binnen de Europese Unie goedgekeurd als "nieuw voedingsingrediënt". De EFSA koppelt dit ook aan een officiële gezondheidsclaim: bij een dagelijkse inname van ten minste 5 mg hydroxytyrosol (of vergelijkbare verbindingen) per 20 gram olijfolie helpt de stof het cholesterolgehalte in het bloed te beschermen tegen oxidatieve schade.

FDA

In de VS is hydroxytyrosol goedgekeurd als een stof die algemeen erkend wordt als veilig (Generally Recognized as Safe, GRAS). Een andere GRAS-stof is gehydrolyseerd waterig olijfpulpextract, een fenolpreparaat. Hydroxytyrosol is primair bedoeld voor gebruik als antioxidant en antimicrobieel middel in dranken, vetten en oliën, verse en bewerkte groenten en fruit, sappen, jus en sauzen, met een gebruiksdosis van 5,0 milligram per portie.

China

Hydroxytyrosol is in China goedgekeurd als nieuw voedseladditief. Het wordt gebruikt als antioxidant in plantaardige oliën (voedselcategorie 02.01.01) om oxidatie te vertragen, met een maximumgehalte van 0,05 g/kg. Deze goedkeuring geldt voor hydroxytyrosol, geproduceerd uit tyrosine via een proces van fermentatie met Corynebacterium glutamicum, gevolgd door katalytische omzetting, scheiding en zuivering.

Australië en Nieuw-Zeeland

Volgens de "Food/Food Ingredients Record of Views" van Food Standards Australia New Zealand (FSANZ) geeft de veiligheidsbeoordeling van olijfextract aan dat er geen veiligheidsrisico's zijn vastgesteld bij gebruik (tot 20 mg hydroxytyrosol/dag). Daarom kan worden geconcludeerd dat een dagelijkse inname van 20 mg hydroxytyrosol als veilig wordt beschouwd in Australië en Nieuw-Zeeland.

Conclusie

Toch halen de meeste mensen deze aanbevolen hoeveelheid niet, simpelweg omdat ze niet genoeg olijfolie of tafelolijven gebruiken in hun eetpatroon. Dit maakt de opname van HT via supplementen of functionele voeding interessant.

Gezondheidsvoordelen van hydroxytyrosol

Uit tal van onderzoeken blijkt dat hydroxytyrosol meer doet dan alleen antioxidanten aanvullen. De stof is in verband gebracht met:

Bescherming van hart en bloedvaten
Neuroprotectie (tegen veroudering en neurologische ziekten zoals Alzheimer)
Antikankerwerking
Ondersteuning van het immuunsysteem
Antimicrobiële en antivirale effecten
Regulatie van vetstofwisseling en bloedsuiker
Ondersteuning bij overgewicht en diabetes

Hoewel veel van deze werkingen nog verder onderzocht worden, is duidelijk dat hydroxytyrosol tot de krachtigste natuurlijke antioxidanten behoort die we kennen.